BORSA AYÇİÇEĞİNİ KONUŞTU
Geçtiğimiz gün Tekirdağ Ticaret Borsası’nda Trakya çiftçisini çok yakından ilgilendiren bir panel düzenlendi. Türkiye’de ayçiçeği ticareti, ekimi, veriminin arttırılması ve desteklemeleri gibi birçok konunun, uzmanlar tarafından üreticilere ve sanayicilere anlatıldığı panelde ayçiçeği ile ilgili bütün muhataplar bir aradaydı. Panelde ayçiçeği eken çiftçilerin ve işleyen sanayicilerin her sorunu masaya yatırılarak çözüm önerileri ortaya konuldu.
Türkiye’de ayçiçeği üretiminde en önde gelen illerden olan Tekirdağ’da Tekirdağ Ticaret Borsası tarafından, “Ayçiçeğinde Ürün Ticareti, Verim, Kalite Ve Destekleme Politikaları” paneli düzenlendi. Yapılan toplantının ilk oturumunda, Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Osman Sarı ve Başkan Yardımcısı Dr. Cenk Saraçoğlu tarafından açılış konuşmaları yapıldı.
Panelin başkanlığını Tekirdağ Ticaret Borsası Meclis Başkanı Bahattin Atıcılar yaptı. İlk Oturumun konuşmacıları ise Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim üyesi Prof. Dr. Fadul Önemli, Süleymanpaşa Ziraat Odası Başkanı İmdat Saygı ve Trakya Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Suat Öztürk oldular.
SAYGI: “YURTDIŞIYLA REKABET EDEMİYORUZ”
Panelde açılış konuşmasını yapan Tekirdağ Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Osman Sarı ayçiçeğinde beklenen verimin sağlandığı halde gerekli desteklemelerin yeterli olmadığını, ürün ticaretinde üreticinin mağdur edilmemesi gerektiğini belirtti.
Panelde Namık Kemal Üniversitesi (NKÜ) Ziraat Fakültesi’nden Prof. Dr. Fadul Önemli ayçiçeği ekimi, gübre ve tohum ile ilgili geniş açıklamalarda bulundu. Ayçiçeğinde verimin dekar başına ölçülmesi gerektiğini ifade eden Önemli, “Bizim çiftçimiz ne bilgi ne de teknoloji bakımından diğer ülkelerden geride değildir. Ancak biz maalesef çok çalışkan çiftçiler değiliz. İlaçlı tohum kullanmak ya da tüm tarlayı ilaçlamak işin kolayına kaçmaktır ve verimi olumsuz etkiler. Toprağın cinsine göre tohum ekip sadece ihtiyaç duyulan alanda ilaçlama yapmak en doğrusudur,” diye konuştu.
Tekirdağ Süleymanpaşa Ziraat Odası Başkanı İmdat Saygı; ayçiçeği üreticisinin girdi maliyetinin 1.400 TL olduğu sezonda 1.200 TL fiyat açıklanmasının çiftçiyi zor durumda bıraktığını belirtti. Ayrıca ayçiçeği üretiminin yetersiz olduğuna değinen Saygı, “Yağ ihtiyacımızın yüzde 45’ini ithal ediyoruz. Ayçiçeği için gerekli bilgi ve mekanizasyon bizde mevcut ancak çiftçimiz daha fazla destek aldığı, daha çok para kazanacağı ürüne yöneliyor. Girdi maliyetlerimiz yüksek, destekler dengesiz olunca üreticimiz yurtdışındaki rakipleriyle rekabet edemiyor,” açıklamasında bulundu. Ayrıca ayçiçeğinde doğru zamanda yapılacak tek sulamayla verimin yarı yarıya arttırılabileceğini öne süren Saygı, Trakya’da hâlihazırda %15 olan sulanabilir alanların %60’a çıkarılması gerektiğini savundu.
HAYALİ İHRACAT İMASI
Trakya Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Suat Öztürk de ayçiçeğini sanayicilerin gözüyle yorumladı. Öztürk, üretilen ayçiçeğinden elde edilen yağların kontrol edilemediğini, özellikle Irak ve Suriye’ye satılan yağlarda büyük rakamsal değerlerin oluştuğunu ve bu değerlerin gerçeği yansıtmadığını ifade ederek ortada bir hayali ihracat olduğu imasında bulundu.
Dünyada en çok üretilen yağ bitkisinin açık ara soya olduğunu ifade eden Öztürk, Türkiye’de yapılan üretimde ayçiçeğinin birinci olduğunu vurguladı. Ülkemizde 555 bin hektarda ayçiçeği üretimi yapıldığını açıklayan Öztürk, “1,2 milyon ton ayçiçeği üretiyoruz. Ancak bu ihtiyacımızın ancak yarısını karşılayabiliyor. Yağ ve yağ ürünleri ithalatına 3 milyar 655 milyon dolar ödedik. Petrolden sonra ikinci büyük ithalat kalemimiz yağ ve yağ ürünleridir. Ayçiçeği ekimini arttırarak en az 1 milyar dolar ithalatın önüne geçebiliriz,” ifadelerini kullandı.
TEKÇE: “TRAKYA BİRLİK ÇİFTÇİNİN YANINDA”
Oturuma verilen çay molasının ardından sırasıyla, Trakya Birlik Genel Müdürü Adnan Tekçe, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarla ve Bahçe Bitkileri Daire Başkanı Mehmet Sığırcı ve Tekirdağ Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Zekeriya Sarıkoca konuşmalarını yaptılar.
Trakya Birlik Genel Müdürü Adnan Tekçe, kurumunun her zaman eleştirildiğini ancak gerçeklerin gözden kaçırıldığını belirtti. Tekçe, “Her şeye rağmen Türkiye yağ piyasasından hedeflediğimiz 350 bin 400 tonluk ayçiçeği alımını bu yıl gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. Yağ oranlarına göre ton başına 1230TL ile 1415 TL arasında avans fiyatı belirledik. Bakanlığın belirlediği fiyat 1100 TL idi. Trakya Birlik olarak aynı zamanda ortağımız olan üreticimizi koruyabilmek için mücadelemizi sürdüreceğiz,” diye konuştu.
Ayçiçeği üretim alanının üç katına çıkarılması ve verimi arttırılmış hibrid tohum ile Türkiye’deki yağ açığının kapatılabileceğini vurgulayan Tekçe, hükümet politikası olarak Moldova ve Moskova’dan gelen gümrüksüz yağların da piyasayı etkilediği kaydetti. Yağ ihracatı rakamlarının da abartılı olduğunu ifade eden Tekçe, “Ülkemizde yılda 1 milyon 50 bin ton yağ tüketiliyor. İhraç edilenle birlikte 900 bin ton üretimimiz mevcut. Irak’a 350 bin ton ihracat görünüyor. Ancak bu yağın nereye gittiği, nerede satıldığı bilinmiyor. Bildiğimiz kadarıyla sadece Kuzey Irak’ta bizim yağlarımız satılıyor. Orada nüfus 10 milyon. Kişi başı yıllık tüketim yaklaşık 10 litre. Bu durumda 250 bin tonluk yağ ihracatımız fazla görünüyor,” diyerek ihracat rakamlarının durumunu açıkladı. Tekçe, en önemli sorunun üretimin ihtiyacı karşılayamaması olduğunu belirterek, ithalata bağımlılığın artışına dikkat çekti. Tekçe, “En çok ithalat yaptığımız ülkeler olan Ukrayna ve Rusya rafine yağ üretimine geçme kararı aldı. Bu da artık bize yağlı tohum ve ham yağ satmayacakları anlamına gelir. Hammaddemiz olmazsa soframızdaki yağı da ithal etmek zorunda kalabiliriz,” ifadeleriyle tehlikenin kapıda olduğuna işaret etti. Yeni bir destekleme sistemi öneren Tekçe, rekoltesi yüksek olan ürüne daha az, az olana yüksek destek verilerek bir sonuç elde edilebileceğini belirtti. Ayrıca ihracatın denetlenmesi ve “önce ihracat, sonra ithalat” diye özetlenebilecek olan Dahilde İşleme Rejimi’nin (DIR) daha da genişletilmesi önerisinde bulunan Tekçe, bu konuda Trakya Birlik’in her türlü fedakarlığa hazır olduğunu ifade etti.
SIĞIRCI: “AYÇİÇEĞİNİ İHMAL ETTİK”
Panelde konuşan Tekirdağ Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Zekeriya Sarıkoca, Tekirdağ’da ayçiçeğinin durumunu özetledi. 2001-2013 yılları arası rakamları veren Sarıkoca, yıllar arasında ayçiçeği ekilen arazide % 3 artış olurken, elde edilen üründe %30’luk artışın meydana geldiğini açıkladı. Aynı şekilde 13 yılda desteklemelerin de yakşalık dört kat artış gösterdiğini ifade eden Sarıkoca, 13 yıllık verim ortalamasının dekar başına 220 kilogram olduğunu belirtti. Sarıkoca, ayçiçeği eken çiftçiye münavebeyi buğdayla değil yem bitkileriyle yapmalarını önerdi.
Panelin son konuşmacısı olan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarla ve Bahçe Bitkileri Daire Başkanı Mehmet Sığırcı, bakanlığın çalışmaları hakkında bilgiler verdi. Daire Başkanlığı bünyesinde 150 ürünün takibini yaptıklarını ifade eden Sığırcı, ayçiçeğinin tüketici alışkanlıklarına göre onuncu sırada olduğunu, dolayısıyla çok önemli bir ürün olduğunu belirtti. Bakanlığın kanola ve aspiri desteklerken ayçiçeğini ihmal ettiğini itiraf eden Sığırcı, desteklemelerin arttırılmasına çalışacaklarının sözünü verdi. Ayçiçeğini stratejik ürün sınıfına sokarak 15 kuruşluk stratejik üretim desteği verdirmeye çalışacaklarını ifade eden Sığırcı, bakanlık olarak üreticiye her türlü desteği vermeye hazır olduklarının altını çizdi.
Panele konuşmacılar dışındaTekirdağ Vali Vekili Aydın Tetikoğlu, NKÜ Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ahmet İstanbulluoğlu, Öğretim üyesi Prof. Dr. İsmet Başer, Tekirdağ Süt Üreticileri Birliği Başkanı Şerif Baykut, Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi İlhami Özcan Aygun, Trakya Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Mahmut Şahin, Tekirdağ Gıda Kontrol İl Müdürü İbrahim Halil Bakır, Ticaret Borsası Yönetim Kurulu ve borsa üyeleri Hikmet Mutlu, Ergin Koçaş, Ahmet Fuat Uz, Mustafa Kambur, Cumhur Terek, Fırat Özmüş, Feyzullah Sugür, Sanlı Boz, tohum üreticileri, muhtarlar, çiftçi kuruluşları temsilcileri ve ayçiçeği üreticileri katıldılar.Panel, katılımcıların yönelttiği soruların panelistler tarafından cevaplanmasıyla son buldu.
